Lời bàn
Nếu là lần đầu bạn đến với blog và bài dịch thuật này, xin hãy dành ít thời gian đọc qua lời bàn nhé!
Những bậc thang đã bước qua
Khi nghiên cứu một thiết kế, tôi tự cho phép mình được dẫn dắt bởi những hình ảnh và tâm trạng mà tôi nhớ được và có thể liên hệ đến loại hình kiến trúc mà tôi đang tìm kiếm. Hầu hết những hình ảnh xuất hiện trong tâm trí tôi xuất phát từ trải nghiệm cá nhân và hiếm lúc kèm theo một lời phê bình kiến trúc mà tôi còn nhớ. Khi đang thiết kế tôi cố gắng hiểu những hình ảnh này có ý nghĩa gì để tôi có thể học được cách gây dựng nên vô số những hình khối thị giác và bầu không khí.
Sau một khoảng thời gian, vật thể tôi đang thiết kế xuất hiện một vài nét từ những hình ảnh mà tôi xem như là hình mẫu cho thiết kế. Nếu tôi có thể tìm được một phương cách giàu ý nghĩa để lồng ghép và chất chứa những nét này, vật thể sẽ có chiều sâu và độ phong phú. Nếu mà tôi đạt được hiệu ứng này, những nét đặc trưng tôi đưa vào thiết kế phải hòa và tan vào cấu trúc kết cấu và hình khối của công trình đã hoàn chỉnh. Hình khối và kết cấu, hình dáng và công năng không còn tách rời nhau nữa. Chúng thuộc về nhau và hòa làm một.
Khi chúng ta nhìn vào những công trình đã hoàn thiện, hai con-ngươi của ta, được dìu dắt bởi óc tư duy phân tích, có khuynh hướng rảo quanh dáo dác và săm soi những tiểu tiết để đặt điểm nhìn. Nhưng tính tổng hợp của cái toàn thể không cách nào trở nên minh bạch thông qua những chi tiết riêng rẽ. Mọi thứ đều liên kết vào nhau.
Vào thời khắc này, những hình ảnh ban đầu dần nhòe đi. Những hình mẫu, ngôn từ, và phép so sánh đã từng góp phần vào sự kiến tạo nên cái toàn thể biết mất như những bậc thang mà ta đã bước qua giờ chỉ còn nằm lại phía sau. Công trình mới toanh chiếm vị trí trọng tâm và chỉ là chính nó. Lịch sử của nó bắt đầu.
Kháng cự
Tôi tin rằng kiến trúc ngày nay cần phải cân nhắc những nhiệm vụ và các khả năng vốn dĩ là của riêng nó. Kiến trúc không phải là phương tiện hay là một biểu tượng cho những sự vật không nằm trong bản chất của chúng. Dưới một xã hội hay tôn vinh những thứ dư thừa, kiến trúc có thể đứng trong tư thế kháng cự, chống lại những hình khối và ý nghĩa vô tri, và tự cất tiếng bằng ngôn ngữ của nó.
Tôi tin rằng ngôn ngữ kiến trúc không phải là vấn đề về một phong cách cụ thể nào đó. Mỗi một công trình được xây dựng cho một mục đích sử dụng đặc biệt tại một vị trí xây dựng đặc thù và cho một xã hội đặc trưng. Những công trình của tôi truy cầu đáp án cho những nghi vấn xuất hiện từ những sự thực đơn thuần mà chính chúng không thể nào khúc chiết và cốt yếu hơn được nữa.
Tạm kết phần 1 - Một cách quan sát sự vật
(Lời của người dịch)
Chân thành cảm ơn quý độc giả đã theo dõi bản dịch phần đầu tiên của cuốn sách “Thinking Architecture” được viết bởi Peter Zumthor.
Đối với cá nhân người dịch, phần một này của Zumthor vẽ nên rất nhiều cảnh tượng đặc sắc, cái tiền đề cho loại “Kiến trúc cảm thức” - Một hình thái kiến trúc mà người dịch mạo muội đặt cho phong cách kiến trúc của Zumthor, khi cái đẹp đối với Zumthor dường như là sự minh triết, thấu hiểu tận cùng của sự vật - thứ hiện diện và ý nghĩa của nó cũng như mối tương quan với môi trường xung quanh, với xã hội mà nó hòa nhập. Rằng bên cạnh sự nhìn thấu ấy, là cảm quan cá nhân đôi lúc mơ hồ về những kí ức tàn-phai-ẩn-hiện, về những ý niệm đòi phải có một hình hài để tồn tại. Zumthor mở rộng thế giới suy tưởng của ông, chào đón độc giả với nhiều hình thái nghệ thuật khác - Điêu khắc, âm nhạc, điện ảnh, hội họa, thơ ca,… Để người ta dễ dàng liên hệ tới cái cảm thức mà bản thân Zumthor lãnh hội.
Rằng đối với Zumthor, dường như nghệ thuật của bản thân có sự gắn bó chặt chẽ với nhân sinh, với xã hội, với các thể thức nghệ thuật khác để cùng tồn tại. Không có gì mới mẻ cả, vậy mà, thế giới chưa từng chứng kiến chúng bao giờ.
Phần tiếp theo của cuốn sách mang tựa đề: Cốt lõi của cái đẹp - The hard core of beauty.
Hard-Core (n.): Relating to the most central or fundamental part of something.
Cốt-lõi (danh từ): cái quan trọng nhất, chủ yếu nhất.
Kì trước: “Lẽ thường - Cảm quan sầu muộn”
Kì tới: PHẦN 2 - “Cốt lõi của cái đẹp (1991)” - Trích đoạn 1