Lời bàn
Nếu là lần đầu bạn đến với blog và bài dịch thuật này, xin hãy dành ít thời gian đọc qua lời bàn nhé!
6
Cửa Nam của Công viên trung tâm – Central Park, Nữu Ước, ở đại sảnh trên tầng một. Lúc đó là buổi tối. Trước mắt tôi là một công viên hình chữ nhật rộng lớn sum suê cây cối, được đóng khung bởi cái thành phố bon chen, chói lòa, vô cảm. Những thành phố tầm cỡ thường dựa trên các ý tưởng có tầm vóc, rành mạch và trật tự, tôi nghĩ thế. Khuôn mẫu chữ nhật của đường sá, đường chéo của Broadway, những đường duyên hải ôm lấy bán đảo. Những công trình, bị nhồi nhét chật cứng trên hệ trục vuông góc, chọt thủng bầu trời, mang đậm dấu ấn cá nhân, ái kỷ, nặc danh, táo bạo, chịu thuần hóa trước mực thước của hệ lưới trục.
7
Ngôi nhà liên kế trước đây trông có vẻ lạc lõng giữa khoảng mở rộng kiểu sân vườn. Đó là tòa nhà duy nhất ở khu đó của thị trấn sống sót qua sự tàn phá của cuộc Đệ-Nhị Thế Chiến. Trước đây được trưng dụng làm tòa đại sứ, hiện thời nó được nới rộng thêm một khoảng bằng một phần ba kích thước gốc theo các phương án bố trí mặt bằng của một kiến trúc sư kỳ cựu. Vững chắc và dạn dĩ, phần cơi nới sánh vai bên tòa nhà cũ; một bên có phần đế bằng đá đẽo, mặt tiền và lan can trát vữa, một bên là khối nhà bổ sung hiện đại đầy cô đọng làm từ bê tông trần, một khối tích chừng mực, khuôn phép, chừng như đang ám chỉ tòa nhà chính cũ kĩ trong khi vẫn duy trì một khoảng xê dịch cụ thể, mang tính đối thoại xét về thiết kế của nó.
Tôi thấy mình lạc trong suy tưởng về cái lâu đài cũ ở làng tôi. Nó đã được cải tạo và cơi nới nhiều lần xuyên suốt lịch sử, dần dà chuyển mình từ một cụm gồm vài tòa nhà đứng riêng lẻ thành một phức hợp khép kín có một sân trong. Một chỉnh thể kiến trúc mới mẻ ló dạng vào mỗi giai đoạn chuyển mình của nó. Việc thiếu nhất quán về tính lịch sử không hề được ghi chép trên khía cạnh kiến trúc. Cái cũ sáp nhập vào cái mới, hoặc cái mới vào cái cũ, trong mối tương quan với một diện mạo hoàn chỉnh, hợp nhất tại giai đoạn chuyển hóa gần nhất. Chỉ khi ai đó phân tích thành phần hợp chất của những bức tường, cạo bỏ lớp thạch cao và giám định những mối nối của chúng thì những công trình cổ này mới chịu phô bày cái gốc gác phức tạp của mình.
8
Tôi tiến vào gian triển lãm. Một lần nữa, tôi chịu sự đối chất của những bức tường dốc, những diện nghiêng, những bề mặt liên kết một cách lỏng lẻo và ăn chơi với nhau, những thanh mè và dây thừng vắt vẻo, xiên vẹo, trôi thả hay kéo dãn, trêu ngươi hay lòng thòng. Cái tổ hợp khước từ sự vuông vức để tìm kiếm sự cân bằng bất đối xứng. Kiến trúc này gây nên một sự ấn tượng sôi sục, một động thái đậm tính biểu tượng. Nó loay hoay nhằm lấp đầy không gian khả dụng, mong muốn được nhìn thấy, được ghi dấu. Hầu như chẳng còn chỗ trống nào còn thừa cho tôi nữa. Tôi lẽo đẽo bước theo con đường quanh co được vạch ra sẵn bởi cái kiến trúc ấy.
Ở gian triển lãm tiếp theo tôi bắt gặp sự tao nhã khoáng đạt trong những đường nét và phom dáng trải dài của bậc thầy người Ba Tây. Một lần nữa, tâm trí tôi bị cuốn hút vào những căn phòng rộng lớn và sự trống vắng của những khoảng không ngoài trời bao la trong những bức hình chụp tác phẩm của ông ấy.
9
A. bảo tôi rằng cô ấy đã nhìn thấy rất nhiều người phụ nữ xăm mình ở bãi biển của một khu nghỉ mát khiêm tốn nằm sát biển tại vùng “Cinque Terre”, một điểm đến nghỉ lễ quen thuộc của người Ý. Những người phụ nữ nhấn mạnh cá tính trên cơ thể của họ, dựa vào đó để tuyên xưng danh tính của mình. Cơ thể như chiếc phao cứu sinh trong một thế giới bị nhấn chìm bởi những dấu hiệu nhân tạo về sự sống, và trong một thế giới mà những bậc hiền triết phải trầm tư về cái thực tại đầy ảo vọng.
Cơ thể con người tựa một chủ thể của nghệ thuật đương đại. Khảo sát, vạch trần để tìm kiếm tri thức, hay cơ thể con người như một sự sùng bái việc tự khẳng định mình, điều chỉ có thể đạt được khi nhìn thấy trên tấm gương hay qua cặp mắt của những kẻ khác?
Mua thu này, tôi đã viếng thăm không gian triển lãm những đồ án kiến trúc đương đại ở Pháp. Tôi nhìn thấy những vật thể sáng loáng làm từ thủy tinh, hình khối dịu dàng, chẳng có góc gạnh nào. Những đường cong căng tràn, thanh lịch vuốt tròn khối tích hình học của những vật thể tại một vài điểm tuyến. Đường nét của chúng nhắc tôi về những bức vẽ khỏa thân của Rodin và chúng ban cho vật thể cái tính điêu khắc. Những hình mẫu kiến trúc. Hình mẫu. Những cơ thể tuyệt tác, những tán tụng dành cho kết cấu bề mặt, da, kín đáo và không tỳ vết, bao bọc lấy cơ thể.
10
Một vách ngăn bằng kiếng chia nhỏ chiều dài của một hành lang hẹp trong cái khách sạn cũ kĩ. Cánh cửa phía dưới, một tấm kiếng cố định kiên cố phía trên, không khung bao, những tấm kiếng được vịn và giữ chắc bằng hai chiếc kẹp bản lề kim loại ở góc. Một thứ thường thấy, chẳng có gì đặc biệt. Dĩ nhiên chẳng phải là thiết kế của một kiến trúc sư nào cả. Nhưng tôi thích cái cửa này.
Phải chăng bởi vì tỉ lệ của hai tấm kiếng, hình dáng và vị trí của những cái bản lề, sự bóng loáng của thủy tinh trên nền màu lặng của dãy hành hang tối tăm, hay phải chăng bởi tấm kiếng phía trên, tấm kiếng mà nó dường như cao hơn cái chiều cao trung bình của cánh cửa phía dưới nó, đã nhấn mạnh cao độ của hành lang? Tôi chẳng biết.
Tham khảo
1 : invaluable.com/auction-lot/auguste-rodin-nude-graphite-watercolor-painting-127-c-caa4df582e
Kì trước: Cơ thể của kiến trúc - Câu chuyện 1-5
Kì tới: Cơ thể của kiến trúc - Câu chuyện 11-15